بررسی اثر 2و4 دی کلرو فنوکسی استیک اسید (توفوردی) و کلودینافوپ پروپارژیل(تاپیک) بر روی بعضی پارامترهای فیزیولوژیک دو گیاه کنگر فرنگی (cynara scolymus ) و مرزه ( satureja horthensis )

پاکسازی مواد آلاینده از خاک ، آب و هوا به وسیله گیاهان انباشت گیاهی گفته می شود. از این تکنولوژی و علم جدید امروزه جهت پاکسازی اکوسیستم ها از مواد آلاینده از جمله علف کش ها استفاده می شود. 2و 4 دی کلرو فنوکسی استیک اسید(2و4- دی) از گروه علف کش های فنوکسی به عنوان یک علف کش پس رویشی برای مهار علف های هرز پهن برگ استفاده می شود. کلودینافوپ- پروپارژیل با نام تجاری تاپیک از علف کش های گروه آریلو فنوکسی می باشد که به عنوان بازدارنده آنزیم استیل کوآنزیم آ کربوکسیلاز (acc ase) عمل می کند و به صورت پس رویشی برای مهار نازک برگ ها استفاده می شود. مطالعات قبلی نشان داده است که cynara scolymus l. وhortensis l. satureja به عنوان گیاهان دارویی مهم به ترکیبات آلی مقاوم هستند. بنابراین این دو گیاه جهت بررسی انباشت و تحمل آن ها نسبت به علف کش های توفوردی و تاپیک و همچنین بررسی اثر این سموم بر برخی از پارامترهای فیزیولوژیک انتخاب گردیدند. لذا در این پژوهش اثر غلظت های مختلف 0، 32/0، 64/0، 92/1، 8/4، 6/9و 2/19(میلی گرم بر لیتر) توفوردی و0، 5/2، 5، 10، 25،50 و100 (میلی گرم برلیتر) تاپیک بر پارامتر های جوانه زنی بررسی شد. سپس تیمار های 0، 25/0، 5/0 ، 75/0 و 1(میلی گرم بر لیتر) توفوردی و 0، 5/2 ، 10، 25 و50 (میلی گرم برلیتر) تاپیک به مدت چهار هفته در محیط کشت هیدروپونیک در مرحله چهار برگی بر گیاهان کنگر فرنگی و مرزه اثر داه شد و پارامترهای رشدی و فیزیولوژیکی و مقدار علف کش جذب شده و تجمع یافته و انتقال یافته آن ها اندازه گیری شد. آزمایش با طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد با افزایش غلظت توفوردی و تاپیک پارامترهای درصد جوانه زنی ، طول ریشه چه و ساقه چه و وزن آن ها کاهش می یابد. همچنین با افزایش غلظت توفوردی و تاپیک در محلول غذایی، زیتوده ریشه و ساقه ،کلروفیل aو bو کلروفیل کل گیاهان کاهش معنی داری نشان دادندکه بیشترین کاهش به ترتیب مربوط به تیمار 1 و 50 ( میلی گرم در لیتر) بود. در حالیکه فاکتور های پرولین بخش هوایی ، کربوهیدرات محلول و پروتئین ها ی محلول کل در اکثر موارد افزایش یافتند که این موارد می تواند آثاری از سازوکارهای مقاومت گیاهان در برابر تنش علف کش ها باشد. میزان علف کش تجمع یافته در بخش های هوایی و ریشه با غلظت علف کش رابطه مستقیمی دارد. هردو گیاه توانایی جذب و انتقال علف کش را در بخش هوایی و ریشه در تمامی غلظت های توفوردی و تاپیک دارند. بیشترین میزان اتنقال توفوردی در بخش هوایی گیاه کنگر فرنگی در غلظتmg.l-1 75/0 بود که به میزان 95/19 میلی گرم در گرم وزن خشک و در گیاه مرزه در غلظت mg.l-1 5/0 بود که به میزان 71/17 میلی گرم درگرم وزن خشک بود. همچنین برای سم تاپیک بیشترین میزان انتقال برای گیاه کنگر فرنگی در غلظت mg.l-1 25 بود که به میزان 98/0 میلی گرم در گرم وزن خشک و در گیاه مرزه در غلظت mg.l-1 50 به میزان 99/0 میلی گرم در گرم وزن خشک بود نتایج نشان می دهد از بین این دو علف کش توفوردی بیشتر از طریق ریشه به اندام هوایی منتقل می شود ولی تاپیک بیشتر از طریق اندام هوایی جذب می شود. و همچنین گیاه کنگر فرنگی و مرزه تفاوت زیادی در انتقال هریک از دو علف کش ندارند. کلمات کلیدی: گیاه پالایی، علف کش ، توفوردی، تاپیک ، کنگر فرنگی ، مرزه